De historie van Odiliapeel
Eens was het grondgebied van Odiliapeel een woeste heidevlakte waar slechts weinig mensen zich vertoonden en waar de natuur de onbetwiste heerser was.
Rond 1865 werd op de kaart Odiliapeel aangegeven als “Peelsche Heide”. Het gebied kende toen slechts enkele wegen, een moeras (de Otter-Peel) en een achttal schaapskooien. Iin 1919 werd er gestart met de ontginning van de Peelsche Heide. Rond 1921 verrezen er de eerste 12 grote boerderijen en 9 landarbeidersbedrijven, waarmee de grondslag is gelegd voor het nieuwe Peeldorp ‘Terraveen’.
Op 5 mei 1930 kreeg het nieuwe kerkdorp zijn definitieve naam Odiliapeel. Vernoemd naar de H. Odilia, patrones van de Orde van het H. Kruis; welke orde de geestelijke verzorging van het dorp op zich had genomen.
De Beurskrach van 1929 van de New Yorkse effectenbeurs bracht de mensen in deze streek tot aan de uiterste rand van het bestaan. De opgezette werkverschaffing bood aan een groot deel van de bevolking werk, zowel aan arbeiders als aan boeren, De populairste van werkverschaffingsprojecten bleek de bebossing zijn. In de winter van 1933 werd op de slechtste van de nog niet in cultuur gebrachte grond was, bebossing gepland. Deze bebossing zorgt nu nog steeds voor het lommerrijke karakter van het dorp.
De bouw van een zusterhuis voor de Zusters Franciscanessen van Onze Lieve Vrouw ter Engelen, een bewaarschool en een Kook- en Naaischool werden tot tweemaal stilgelegd. Eerst in verband met de mobilisatie (eind augustus 1939) en later op 10 mei 1940 vanwege de inval van de Duitse strijdkrachten. Op 20 mei 1941 kon de officiële ingebruikneming uiteindelijk plaatsvinden.
Zeer belangrijk voor Odiliapeel was de aanleg van een vliegveld in 1940 door de Duitse bezetters ten noordwesten van de dorpskom. Verschillende boeren moesten een gedeelte van hun grond afstaan en vier boerderijen werden afgebroken. In de bossen kwamen munitiedepóts. Door dit militair strategische belangrijke vliegveld werd het vliegveld èn de omgeving veelvuldig doelwit van bombardementen wat leidde tot soms drie tot vier maal luchtalarm per dag. Veel bewoners van Odiliapeel en omgeving vertrokken voor het gevaar, naar elders. Na de bevrijding in 1944 door de Engelsen kwamen vele bewoners weer terug.
In 1957 reeds ontwierp architect Jan de Jong uit Schaijk een plan voor de kom van Odiliapeel, waarmee de plaats van de nieuwe kerk, het Wit-Gele Kruisgebouw en het gemeenschapshuis bepaald werd. In de huidige jaren geeft dit plan nog steeds de vorm aan het moderne Odiliapeel. Met als karakteristiek herkenningspunt in het midden, de kerk van de H. Kruisvinding.
De noodkerk die in 1930 voor een tiental jaren werd gebouwd, heeft het ruim 29 jaar volgehouden en werd in 1959 vervangen door een uiterst modern godshuis dat gebouwd is in de kenmerkende Bossche stijl. Gebouwd onder architectuur van Jan de Jong uit Schaijk die in de woorden van architectuurhistoricus Wies van Leeuwen (1950) een “opzienbarend topmonument” tot stand had gebracht, “bouwkunst in een architectonisch niemandsland”.
Het meest wezenlijke van deze kerk is echter de maatvoering, de rustgevende ruimtelijke werking. Hier is voelbaar wat architectuur volgens de Bossche School dient te zijn: ordening van de ruimte tot plaats voor het lichaam en uitzicht voor de geest”.
Ondanks de erg verdeelde meningen van de eigen dorpsbewoners over “hun” kerk geven deze laatste woorden goed weer hoe het leven in Odiliapeel is. Een gemoedelijke woonplaats waar de duidelijke ordening ruimte geeft aan lichaam en uitzicht van geest waardoor het goed toeven is in het Odiliapeel van de moderne tijd.
Ben je geïnteresseerd om wandelend of fietsend de historie van het dorp te verkennen? Daarvoor hebben dorpsbewoners het Historisch Pad ontwikkeld. Het Historisch Pad in Odiliapeel bestaat uit 17 locaties die samen de bijzondere geschiedenis van ons dorp vertellen. De moeite waard!
Hieronder een korte documentaire “Grepen uit de geschiedenis van Uden – Odiliapeel ” van DTV Nieuws van vr. 11 maart 2022.
Meer over Odiliapeel
Heb je ideeën? Laat ze achter in onze ideeënbus!
Iedereen kan en mag info bijdragen voor deze website als het maar over Odiliapeel gaat. Nieuws, een activiteit, een evenement of een belangrijke gebeurtenis. Het is allemaal mogelijk. Stuur ons een mail of neem contact op en wij helpen je graag verder.
Heb jij nieuws dat hier thuis hoort?
Dat horen we graag! Draag via de onderstaande knop je nieuwsitem aan en mogelijk staat jouw nieuwsbericht hier zo snel mogelijk tussen.
